John Keats poeta erromantikoak (1795-1821) hau leporatu zion Isaac Newtoni (1643-1727): ortzadarren edertasuna suntsitu egin zuela haren edukia xehatu zuenean, “ehuna desegin” baitzion. Ez dator bat iritzi horrekin Pedro Miguel Etxenike, Donostia International Physics Centerreko (DIPC) presidentea: “Naturari begira gaudela jasotzen dugun edertasun- eta mirari-sentsazioa areagotu egiten da, eta ez desagertu, begiralea zientzialari bat baldin bada”. Irudipen hori bera izan genuen 2018ko urtarriletik martxora bitartean, Euskadiko Filmategiak eta DIPCek elkarrekin antolatu genuen zinemari eta zientziari buruzko Hor kanpoan lehenbiziko ziklo hartan: alegia, zinemaren historiako zientzia-fikziozko zenbait titulu klasiko eta moderno ikuspegi zientifiko batetik aztertzeak ez diela kentzen film horiei balio poetikorik eta artistikorik, alderantziz baizik, balio erantsi sendoa ematen diela. Hiru mila ikuslek baieztatu zuten gure irudipen hori, eta 2019an zikloa berriro antolatzea erabaki genuen. Oraingoan, ordea, beste ikusmira batzuk ere badakartzagu: abenturarena eta espazioaren esplorazioarena ez ezik (First Man, Salyut-7 eta Martetarra), hor daude adimen artifizialaren erronkak ere (2001: A Space Odyssey, A.I. Artificial Intelligence, ExMachina, Blade Runner eta Blade Runner 2049), begirada mikroskopikoa eta teleskopikoa (Fantastic Voyage eta Gizon harrigarriro txikiagotua), genero-ikuspegia (Figura ezkutuak) eta “gene” hitzak zikloari dakarkion ardatz iraultzailea (Annihilation). Ikerketa zientifikoaren abenturak prozesu osmotikoak sortzen ditu abenturaren mailarik gorenarekin: zinemarekin, alegia. Aurrerapen zientifikoek, gizateriaren maisulana izaki, sormen eta irudimen handiz jotzen dute aitzina historian zehar, zinemagileek kameraren atzean nola, ezezagun denaren iluntasunaren eta ezjakintasunaren itzalen artean. Edertasuna dute erkide zinemak eta zientziak. Beraz, poetikoki desegin daiteke ortzadarraren ehundura.
